poniedziałek, 14 sierpnia 2017

Przesłanki orzeczenia odszkodowania lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w postępowaniu karnym.


Jakie warunki muszą zostać spełnione aby sąd w sprawie karnej orzekł wobec sprawcy przestępstwa (np. wypadku komunikacyjnego) na rzecz pokrzywdzonego obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienie za doznaną krzywdę?

Zgodnie z art. 46 § 1 kodeksu karnego "w razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; przepisów prawa cywilnego o możliwości zasądzenia renty nie stosuje się".

Z przepisu tego wynika, iż do przyznania odszkodowania lub zadośćuczynienia przede wszystkim konieczne jest skazanie sprawcy. Przy czym nie ma znaczenia w tym przypadku, czy sąd "zawiesi" wykonanie orzeczonej wobec sprawcy kary czy też nie. 

Na odszkodowanie lub zadośćuczynienie w sprawie karnej nie ma co liczyć w przypadku uniewinnienia sprawcy lub umorzenia postępowania. Wówczas pozostaje tylko droga cywilna.

Wyjątkiem, kiedy sąd nie skazując sprawcy będzie mógł przyznać od niego odszkodowanie lub zadośćuczynienie pomimo braku skazania, będzie warunkowe umorzenie postępowania. Zgodnie z art. 67 § 1 Kodeksu karnego "sąd umarzając warunkowo postępowanie karne nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo zamiast tych obowiązków orzeka nawiązkę...".

No dobrze, ale jakie jeszcze przesłanki muszą zostać spełnione oprócz skazania sprawcy?

Odpowiedzi na to pytanie udziela nam Sąd Apelacyjny w Szczecinie w swoim wyroku z dnia 21 maja 2015 r. (sygn. akt: II AKa 64/15) na przykładzie zadośćuczynienia.

"Do ustawowo określonych przesłanek pozytywnych orzeczenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (art. 46 § 1 k.k.) zalicza się: skazanie za przestępstwo wyrządzające krzywdę, związek przyczynowy między przestępstwem a krzywdą, istnienie krzywdy w chwili orzekania oraz wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej złożony z zachowaniem ustawowego terminu."

Szczeciński sąd wskazuje ponadto, kiedy orzeczenie zadośćuczynienia nie będzie możliwe:

"Z kolei przesłanką o charakterze negatywnym jest wytoczenie powództwa o naprawienie szkody, której ma dotyczyć wniosek."

Jeśli więc wraz z postępowaniem karnym toczy się równolegle sprawa cywilna o zapłatę zadośćuczynienia lub odszkodowania wówczas sąd prowadzący sprawę karną powinien odmówić przyznania tych świadczeń, a pokrzywdzony powinie kontynuować ich dochodzenie na drodze cywilnej.

"Jeśli przesłanki pozytywne spełnione zostały w stopniu oczywistym, zaś przesłanka ujemna nie wystąpiła, to w razie złożenia przez pokrzywdzonego wniosku o orzeczenie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, sąd nie może nie orzec takiego obowiązku." 

Co do zasady sąd może orzec o obowiązku naprawienia szkody lub zapłaty zadośćuczynienia nawet w przypadku braku wniosku w tym zakresie ze strony pokrzywdzonemu. Jeśli jednak wniosek taki zostanie już złożony a wskazane wyżej przesłanki będą spełnione sąd będzie musiał już "coś" zasądzić niekoniecznie jednak w żądanych przez pokrzywdzonego kwotach.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz