Czym różni się wypadek komunikacyjny od kolizji?

W mowie potocznej mianem wypadku komunikacyjnego, zwłaszcza w odniesieniu do wypadku drogowego, określa się przeważnie każde zdarzenie, w którym dochodzi do zderzenia się obiektów (pojazdów), bez względu na to, czy takiemu zderzeniu towarzyszą tylko szkody materialne, czy także szkody osobowe, czyli obrażenia ciała lub śmierć po stronie jego uczestników.

Ustawa Prawo o ruchu drogowym nie rozróżnia pojęć "kolizji" i "wypadku" używając tylko tego drugiego terminu w odniesieniu do wszystkich incydentów drogowych. Co ciekawe termin "kolizja" w odniesieniu do zdarzeń komunikacyjnych w polskim prawie nie pojawia się w ogóle. Jest to więc wytwór języka codziennego.

Kwestia tego czy uczestnicy "wypadku" doznali obrażeń oraz ich rozmiar ma niebagatelne znaczenie jeśli chodzi o odpowiedzialność sprawcy, który swoim zachowaniem doprowadził do takiego zajścia. Elementy te przesądzają bowiem o tym, czy w danym przypadku mamy do czynienia ze zdarzeniem nazywanym potocznie kolizją (które stanowi tylko wykroczenie), czy też wypadkiem komunikacyjnym w rozumieniu Kodeksu karnego (przestępstwem).

Kodeks karny w art. 177 § 1 kk odnosząc się do przestępstwa wypadku w komunikacji stanowi, że:

"§ 1. Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1 podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8."

Mamy tu już zatem przedstawioną pewną definicję wypadku drogowego, którą należy jednak do końca rozszyfrować, a mianowicie ustalić jakich obrażeń dotyczy w art. 157 § 1 kk. Aby to zrozumieć, należy mieć świadomość, że Kodeks karny rozróżnia 3 rodzaje uszczerbku na zdrowiu: ciężkie, średnie i lekkie.

O ciężkim uszczerbku na zdrowiu mówi art. 156 § 1 Kodeksu karnego:

"§ 1. Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci:

1) pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia,

2) innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12."

O średnim i lekkim uszczerbku na zdrowiu mówi (choć nie nazywa tego wprost tak jak w przypadku ciężkiego uszczerbku) art. 157 Kodeksu karnego:

"§ 1. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, inny niż określony w art. 156 § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5." [średni uszczerbek]

"§ 2. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2." [lekki uszczerbek]

Teraz już wiemy, że pod zwrotem "obrażenia ciała określone w art. 157 § 1 " - kryje się średni uszczerbek na zdrowiu, a więc taki w przypadku, którego naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia" trwa "dłużej niż 7 dni". 

Przestępstwo wypadku komunikacyjnego, za które grozi odpowiedzialność karna dotyczy więc skutku w postaci co najmniej średniego uszczerbku na zdrowiu.

W przypadku naruszenia zasad w ruchu drogowym i spowodowania lekkiego uszczerbku na zdrowiu (np. potłuczeń, zadrapań, otarć) nie będziemy mieli więc do czynienia z przestępstwem wypadku w komunikacji, ale z wykroczeniem spowodowania zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu lądowym określonym w art. 86 Kodeksu wykroczeń:

"§ 1. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny."

Jeśli skutkiem wykroczenia w ruchu lądowym oprócz uszkodzenia pojazdu innego uczestnika ruchu będzie spowodowanie lekkich obrażeń ciała u innej osoby, mimo tego, iż sprawca w ostatecznym rozrachunku nie będzie odpowiadał za spowodowanie wypadku komunikacyjnego, to jednak oprócz odpowiedzialności za wykroczenie może mu zostać przypisania także odpowiedzialność karna tyle, że za sam fakt spowodowania lekkich obrażeń (art. 157 § 2 kk), czyli za przestępstwo o mniejszym ciężarze gatunkowym i zagrożone mniejszą karą niż czyn z art. 177 kk. Co więcej aktu oskarżenia w takiej sprawie nie kieruje do sądu prokurator ale sam pokrzywdzony. Więcej na ten temat napiszę w jednym z kolejnych postów.